بررسی تاثیر درمان ارتودنسی ثابت بر تحلیل اپیکال ریشه دندانهای ثنایای فک بالا

سابقه و هدف: با توجه به اقبال عمومی برای درمان ارتودنسی و شیوع تحلیل ریشه به عنوان یکی از عوارض ناخواسته این درمانها و گزارشهای بسیار متفاوت و گاه متناقض از تاثیر این درمانها بر تحلیل ریشه و عدم اطلاع دقیق از وضعیت آن در کشور ما و با هدف تعیین تاثیر درمان ارتودنسی ثابت بر تحلیل خارجی اپیکال ریشه دندانها از لحاظ کمی و کلینیکی، این تحقیق از اسفندماه 1378 لغایت آبان ماه 1380 انجام گرفت.مواد و روشها: تحقیق به روش کارآزمایی بالینی، بر روی 40 بیمار انتخاب شده با اندیکاسیون ارتودنسی ثابت در سنین 12 تا 22 سال انجام شد. قبل از شروع درمان و در مقاطع 6 و 12 ماه پس از شروع درمان، رادیوگرافی استاندارد با Long cone paralleling technique تهیه، با استفاده از کامپیوتر و برنامه‌های نرم‌افزاری، آپکس، لبه انسیزال، محل اتصال مینا و سمان و محور طولی دندان رسم و طول تاج و ریشه اندازه‌گیری شد. تغییرات طول ریشه با در نظر گرفتن ضریب تصحیح اندازه تصاویر، تعیین و مقدار تحلیل بیش از 1.20 میلی‌متر، به عنوان عارضه تحلیل منظور شده، مورد قضاوت آماری قرار گرفت.یافته‌ها: تحقیق بر روی 40 بیمار شامل 23 دختر و 17 پسر 4/3±9/15 ساله انجام شد. طول ریشه دندانهای سانترال فک بالا قبل از شروع درمان، 07/2±51/17 میلی‌متر، میزان تحلیل این دندانها در پیگیری 6 ماهه 40/0±78/0 میلی‌متر و در پیگیری 12 ماهه، 1.68±0.70 میلی‌متر، برابر با 9/9 درصد طول اولیه ریشه بود (P<0.001). برای دندانهای لترال فک بالا قبل از درمان، 84/1±74/15 میلی‌متر، و بعد از درمان به ترتیب 51/0±87/0 میلی‌‌متر و 73/0±83/1 میلی‌متر برابر با 63/11 درصد طول اولیه ریشه بود (P<0.001). عارضه تحلیل، در 7/73 درصد سانترالها (P<0.001) و 7/81 درصد لترالها (P<0.001) مشاهده شد. جنس، نوع دندان، تکنیک درمان و مرحله درمانی در میزان تحلیل اپیکال ریشه نقش نداشته اما کشیدن دندان پرمولر (P<0.07) و مدت زمان (P<0.001) موثر بودند.نتیجه‌گیری: با توجه به ضرورت درمان ارتودنسی در مبتلایان به ناهنجاریهای دندانی - فکی و وجود تحلیل اپیکال ریشه به دنبال آن، انجام تحقیقات دیگر به منظور تعیین عوامل تاثیرگذار و نیز پیگیری دقیق وضعیت ریشه‌ها در حین درمان، به خصوص در بیماران مستعد و نیز تغییر در طرح درمانهای مرسوم ارتودنسی برای کاهش تحلیل، مصرا درخواست می‌گردد.